Генеральнай пракуратурай Рэспублікі Беларусь у красавіку 2021 г.распачата і ў цяперашні час расследуецца крымінальная справа па фактах здзяйснення нацысцкімі злачынцамі і іх саўдзельнікамі генацыду мірнага насельніцтва на тэрыторыі Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі ў гады Вялікай Айчыннай вайны і пасляваенны перыяд.

Рэспубліка Беларусь неаднаразова станавілася арэнай найжорсткіх войнаў. Вялікая Айчынная вайна-гэта велізарная душэўная рана ў чалавечых сэрцах. Перамога ў гэтай вайне была дасягнутая цаной вялікіх страт сярод беларускага народа. У беларускай зямлі спачываюць астанкі мільёнаў людзей, не толькі загінуўшых на палях бітваў, але і метадычна, стрымана знішчаных падчас генацыду мірнага насельніцтва.

Стаўленне акупантаў да беларусаў было вызначана ў плане “Ост”: прадугледжвалася выселіць 75% насельніцтва Беларусі з займаемай тэрыторыі, а астатнія 25% павінны былі быць падвергнуты здранцвенню. Цыган і габрэяў, якія жылі ў Беларусі, чакала поўнае вынішчэньне.

У “памятцы нямецкага салдата” гаварылася: “у цябе няма сэрца і нерваў, на вайне яны не патрэбныя. Знішчы ў сабе жаль і спачуванне – забівай усякага рускага, савецкага, Не спыняйся, калі перад табой стары ці жанчына, дзяўчынка або хлопчык – забівай, гэтым Ты выратуеш сябе ад гібелі, забяспечыш будучыню тваёй сям’і і праславішся навекі».

У ходзе расследавання крымінальнай справы Генеральнай пракуратурай устаноўлены шматлікія факты масавага знішчэння мірных жыхароў Беларусі нацысцкімі злачынцамі і калабарацыяністамі (калабарацыяністы – мясцовае насельніцтва, якое супрацоўнічала з ворагам у яго інтарэсах і на шкоду сваёй дзяржаве). Па стане на 28.06.2023 дапытана звыш 16 800 пацярпелых і сведак па крымінальнай справе аб генацыдзе з моманту яго ўзбуджэння, праведзена 477 аглядаў участкаў мясцовасці меркаваных месцаў знішчэння і пахаванняў мірнага насельніцтва, устаноўлена не менш за 11 726 цалкам спаленых населеных пунктаў, уключаючы раней невядомыя, выяўлена не менш за 270 населеных пунктаў, якія падзялілі долю Хатыні.

Устаноўлена, што ў гады нацысцкай акупацыі на тэрыторыі Беларусі: забіта не менш за 3 мільёны мірных грамадзян і ваеннапалонных, або кожны трэці жыхар Беларусі; сагнана ў нямецкае рабства больш за 380 тысяч чалавек, з якіх многія загінулі ад невыносных умоў эксплуатацыі.

Згодна з заключэннем экспертаў, узрост загінулых складае ад 4 да 70 гадоў. Зыходзячы з характару раненняў можна сцвярджаць, што ў момант расстрэлу частку людзей паклалі тварам, а іншых – паставілі на калені і забілі стрэлам у патыліцу.

На тэрыторыі Беларусі былі арганізаваны звыш 260 канцэнтрацыйных лагераў і іншых месцаў прымусовага ўтрымання грамадзян, дзе шляхам стварэння невыносных умоў знішчана значная колькасць людзей. Сумную вядомасць атрымалі такія месцы масавага знішчэння насельніцтва, як лагер смерці “Трасцянец «(самы буйны на ўсёй захопленай савецкай тэрыторыі, па наяўных звестках у ім забіта не менш за 546 тысяч чалавек), Мінскае гета (знішчана не менш за 105 тысяч яўрэяў), Азарыцкі лагер смерці ў Гомельскай вобласці (забіта некалькі дзясяткаў тысяч чалавек з ужываннем біялагічнай зброі), канцлагер» Калдычова” ў Брэсцкай вобласці (знішчана 22 тысячы чалавек).

У генацыдзе мірнага насельніцтва прымалі ўдзел не толькі нямецка-фашысцкія захопнікі, але і іх еўрапейскія саюзнікі з Італіі, Румыніі, Венгрыі, Францыі, Славакіі і Фінляндыі, а таксама памагатыя з ліку ўкраінскіх, польскіх, літоўскіх, латвійскіх, эстонскіх і іншых калабарацыянісцкіх і нацыяналістычных фарміраванняў. Толькі адным 12-м Літоўскім батальёнам у 1941 годзе на тэрыторыі Мінскай вобласці забіта больш за 10 тысяч мірных грамадзян. Сумесна з іншымі фарміраваннямі ў лютым-сакавіку 1943 года Літоўскі карны батальён знішчыў 387 населеных пунктаў, забіўшы больш за 13 тысяч мірных жыхароў, больш за 7 тысяч жыхароў гвалтоўна сагнаўшы на прымусовыя работы. З прычыны зверстваў названага батальёна насельніцтва аднаго толькі Асвейскага раёна Віцебскай вобласці, якое налічвала да пачатку вайны 21 тысячу чалавек, скарацілася да моманту вызвалення ад нямецка-фашысцкай акупацыі да 8 тысяч чалавек, гэта значыць больш чым на 60%.

Закон» аб генацыдзе беларускага народа ” прыняты парламентам, падпісаны Кіраўніком дзяржавы і ўступіў у сілу 22.01.2022. Закон прадугледжвае прыняцце мер па ўстанаўленні ўсіх фактаў генацыду і асоб, вінаватых у іх здзяйсненні, увекавечанні памяці аб ахвярах генацыду беларускага народа і ўвядзенне адказнасці за адмаўленне генацыду. Расследаванне генацыду беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны з’яўляецца данінай памяці загінуўшых і служыць рэалізацыі антыфашысцкага прынцыпу: “ніколі больш!».